Uprkos naporima vlada Evropske unije i SAD da smanje rusku propagandu sankcionisanjem ili blokiranjem medija koje podržava ta zemlja, poput RT ili Sputnjika, trenutno hiljade lažnih naloga na društvenim mrežama širi rusku državnu propagandu, informacije i dezinformacije. Pojedini nalozi objavljuju i sadržaj na kineskom i engleskom jeziku, šireći tako i propagandne narative Pekinga. Ta mreža lažnih naloga koji objavljuju video zapise, karikature i infografike, sve u cilju širenja proruskih, prokineskih, ali i antidemokratskih i antizapadnih narativa, ilustruje kako danas funkcioniše digitalni autoritarizam. 

Autoritarni režimi koriste digitalne tehnologije, uključujući i platforme društvenih medija, za nadgledanje, uznemiravanje, cenzuru, zastrašivanje, uticaj i kontrolu nad domaćim, ali i stranim stanovništvom. Takve mreže profila, koji uglavnom objavljuju sadržaj na kineskom ili engleskom jeziku, otvoreno šire dezinformacije na različitim platformama društvenih medija. To je digitalni autoritarizam. 

Karikature Ujka Sema koji doliva ulje na vatru ukrajinskog sukoba ili sedi na prestolu okružen raketama šire se Tviterom i Fejsbukom. Postavljaju ih sokpapeti, lažni nalozi koje koristi jedna osoba ili grupa ljudi kako bi promovisali neku ideološku agendu. Vanredni profesor na Univerzitetu Hamad bin Kalifa u Dohi Mark Oven Dzouns je od marta ove godine do danas identifikovao između 2000 i 7000 lažnih Tviter naloga koji šire propagandu i dezinformacije na kineskom i engleskom jeziku. Stvarni broj lažnih naloga verovatno je mnogo veći. 

Nisu svi ovi profili povezani sa invazijom Rusije na Ukrajinu, ali svi imaju tendenciju da šire stavove kineske vlade. Sa tih naloga se kritikuje spoljna politika SAD i EU, s posebnim osvrtom na njihovu ulogu u Ukrajini i na Tajvanu. Vašington se optužuje da potpaljuje ukrajinsku krizu, kao i da je mozak iza sukoba u Ukrajini. Sa tih naloga se napada kineski milijarder u egzilu i jedan od glavnih kritičara kineskog predsednika, Guo Vengui, ali i hvali odgovor Kine na korona krizu. Lažni nalozi dele sadržaj sa profila kineskih zvaničnika, a dele se i snimci američkih i evropskih političara koji kritikuju povećanu ulogu zapada u Ukrajini, poput Viktora Orbana. Ti nalozi predstavljaju i platformu za zvaničnike Komunističke partije Kine, jer “bustuju” njihove profile. 

^{Foto: Twitter}

Postoji određena hijerarhija u ovoj mreži dezinformacija. Samo ključni profili proizvode originalni sadržaj, a ostali ga dele ili lajkuju. Nalozi koji su deo ovih dezinformacionih mreža uglavnom imaju sličan broj pratilaca i profila koje prate. Mnogi od tih naloga miruju nekoliko nedelja pre nego što se iznenada aktiviraju kako bi se bavili određenom temom, na primer ratom u Ukrajini. Mnogi nalozi su otvoreni još 2006. godine i imaju samo nekoliko primarnih tvitova, što sugeriše da su ili hakovani ili kupljeni, pa zatim iskorišćeni za širenje dezinformacija. Budući da ti nalozi često koriste neaktivne profile, mnogi od njihovih pratilaca su stvarni. To znači da su ih pratili i pre nego što su pretvoreni u lažne naloge, te su ti korisnici Tvitera bez svoje volje izloženi prokineskoj i proruskoj propagandi. Lažni nalozi sa Tvitera često dele sadržaj sa drugih društvenih mreža – Fejsbuka i Jutjuba. 

Tehnologija oslobođenja radi u korist autoritarnih režima

Digitalna tehnologija i platforme društvenih mreža snažan su instrument u borbi protiv autoritarnih režima jer omogućuju građanima da slobodno izraze svoje mišljenje i prošire horizonte slobode. Ali, nažalost, i autoritarni režimi uče kako da ovladaju ovom tehnologijom. Mreže lažnih profila sa društvenih platformi pokazale su da takozvana tehnologija oslobođenja, ideja da digitalna tehnologija i platforme društvenih mreža mogu osnažiti otpor autoritarnim režimima, ne guši takve političke sisteme već im olakšava posao. To se ne odnosi samo na Kinu i Rusiju, već i na druge autoritarne režime na svim kontinentima, koji koriste platforme društvenih mreža za širenje propagandi i zastrašivanje aktivista.

 ^{Foto: Pixabay}

Pokazalo se da je uklanjanje dezinformacija i propagande sa društvenih mreža i dalje veoma teško. Stari nalozi mogu ostati na mreži ili biti kupljeni, neaktivni nalozi mogu iznenada oživeti kako bi pojačali propagandu. Takođe, zabrana medija poput RT, CCTV ili drugih medija povezanih sa ruskom ili kineskom državom mogu imati samo ograničen efekat u zaštiti dijaspore kineskog govornog područja od autoritarnih narativa.