Nekoliko meseci pre nego što su ruske snage ušle u Ukrajinu 24. februara 2022, lažni narativi o Ukrajini i njenim saveznicima, od kojih su mnogi promovisani od strane aparata za dezinformisanje Kremlja, već su se širili na internetu. Od lažnih tvrdnji o ukrajinskom genocidu upućenih Ukrajincima koji govore ruski, do tvrdnji da nacistička ideologija pokreće političko vođstvo Ukrajine, ove tvrdnje su korišćene da opravdaju napad Rusije na Ukrajinu u punom obimu.

Kako je podrška ukrajinskoj vladi porasla, Kijev je koristio platforme društvenih medija i aplikacije za razmenu poruka kako bi se suprotstavio mašini Kremlja zaduženoj za dezinformacije. Međutim, sve veći tok i dezinformacija protiv Rusije takođe se širi na mreži. Neki proukrajinski sajtovi i veliki broj korisnika društvenih medija delili su lažne postove o ratu, u rasponu od manipulisanih slika mitskog ,,Duha Kijeva’’, o kome smo pisali u prethodnom tekstu, pa sve do obmanjujućih snimaka navodnih ruskih napada.

Do sada, NewsGuard tim je identifikovao i otpočeo sa monitoringom 226 domena, od kojih su neki od ranije već bili poznati po objavljivanju lažnih narativa, proruskoj propagandi i širenju dezinformacija

Do sada, NewsGuard tim je identifikovao i otpočeo sa monitoringom 226 domena, od kojih su neki od ranije već bili poznati po objavljivanju lažnih narativa, proruskoj propagandi i širenju dezinformacija - kroz promovisanje lažnih tvrdnji o rusko-ukrajinskom sukobu. Ove veb stranice uključuju zvanične ruske državne medijske izvore koje su neke od digitalnih platformi privremeno sankcionisale od početka ruskog napada. Ali mnogi veb-sajtovi koji nisu prepoznati kao zvanična propaganda ruske vlade i nisu sankcionisani od strane digitalnih platformi takođe promovišu lažne tvrdnje koje podržavaju vladu Vladimira Putina. Ovi izvori uključuju anonimne veb stranice, fondacije i istraživačke veb stranice sa nejasnim izvorom finansiranja — od kojih barem neki možda imaju neotkrivene veze sa ruskom vladom.

Prema istraživanjima NewsGuard-a tri najuticajnija veb-sajta za koje se zna da ih finansira i vodi ruska vlada su izvori državnih medija RT, TASS i Sputnjik News.

Prema istraživanjima NewsGuard-a tri najuticajnija veb-sajta za koje se zna da ih finansira i vodi ruska vlada su izvori državnih medija RT, TASS i Sputnjik News

Tim NewsGuard-a prati ove i desetine drugih sajtova koje su identifikovali kao one koje šire dezinformacione narative Rusije i Ukrajine, uključujući glavne mitove koje ćemo razotkrivati u tekstoima koji slede.

Nedvosmisleno, Rusija koristi višeslojnu strategiju za uvođenje, pojačavanje i širenje lažnih i iskrivljenih narativa širom sveta, a sve to oslanjajući se na mešavinu zvaničnih izvora državnih medija, anonimnih veb stranica i naloga i drugih metoda za distribuciju propagande koja unapređuje interese Kremlja i podriva interese ruskih protivnika. Njihove veb stranice koje finansira i kojima upravlja vlada koriste digitalne platforme kao što su YouTube, Facebook, Twitter i TikTok za pokretanje i promovisanje lažnih narativa. NewsGuard prati ove izvore i metode od 2018. godine i licencira svoje podatke o radu ruske propagande američkom Stejt departmentu, američkoj sajber komandi i drugim vladinim i odbrambenim entitetima.

Tako je 2020. godine Centar za globalni angažman američkog Stejt departmenta, pozivajući se na izveštaje i podatke NewsGuard-a, naveo ključne komponente ovih napora u svom izveštaju pod nazivom „Stubovi ruskog dezinformacionog i propagandnog ekosistema“.

Iako ruska nadmoć kada je u pitanju rat dezinformacijama znači da proruske dezinformacije ostaju dominantne, treba naglasiti i da su antiruske ili proukrajinske dezinformacije, koje povremeno dele ukrajinske vlasti, takođe počele da se pojavljuju. Ovi narativi, sa druge strane, pak, imaju tendenciju da oslikaju trijumfalnu sliku ukrajinskih oružanih snaga dok iznose nepotkrepljene antiruske tvrdnje.

Na primer, video snimci „Duha Kijeva“, ukrajinskog pilota borbenog aviona za koji se tvrdi da je oborio šest ruskih vojnih aviona, proširili su se milionima na TikTok-u i drugim platformama. Nekoliko dana kasnije, ispostavilo se da snimak potiče iz video igrice i da nema dokaza koji podržavaju postojanje „Duha Kijeva“.

U tekstovima koji slede iz ovog serijala članaka nastavićemo da razotkrivamo proruske mitove uz činjenično obrazloženje onoga što se zapravo krilo iza plasiranja svakog od ovih mitova, koji su se potom brzinom svetlosti raširili po internet nebu i postali viralni.