Rusija, Norveška i Alžir se prvenstveno oslanjaju na gasovode za transport svog prirodnog gasa u Evropsku uniju, Ujedinjeno Kraljevstvo i Švajcarsku. Već nedeljama fokus je bio na gasovodu Severni tok 1, koji ide od Rusije preko Baltičkog mora do Lubmina u Nemačkoj, u blizini grada Grajfsvalda. Rusija je ograničila isporuke gasa u junu pre nego što ih je u potpunosti prekinula 11. jula kako bi omogućila rutinsko godišnje održavanje. Uprkos zabrinutosti da to možda neće učiniti, Rusija je prošle nedelje nastavila isporuke gasa kroz gasovod Baltičko more. Ali na koju količinu gasa Nemačka može da računa da će teći kroz gasovod sada kada su popravke završene?

Rusija je nastavila isporuke gasa kroz gasovod Baltičko more, ali ostaje pitanje može li se Nemačka osloniti da će i koju količinu gasa dobijati od Rusije

Četiri glavne rute vode iz Rusije u Evropsku uniju: pored Severnog toka 1, to su gasovod Jamal-Evropa koji prolazi kroz Belorusiju i Poljsku, gasovod Progres i Sojuz koji prolazi kroz Ukrajinu, kao i Turski tok preko Turske na jugu. Gas ne prolazi kroz gasovod Jamal od sredine maja, nakon što je Rusija obustavila isporuke. Tečni prirodni gas se uvozi preko različitih lučkih terminala, od kojih se većina nalazi u zapadnoj Evropi.

Koliko je Evropa zavisna od ruskog gasa?

Kao najvažniji evropski dobavljači tečnog prirodnog gasa nesumnjivo figuriraju Rusija, Norveška i Alžir, ali se gas uvozi i iz drugih zemalja širom sveta. Isporuke se obično vrše specijalnim tankerima koji su upodobljeni da se kreću u lukama sa terminalima tečnog prirodnog gasa. Statistički izveštaji, međutim, pokazuju da je udeo uvoza iz Rusije opao poslednjih meseci, ali su isporuke tečnog prirodnog gasa sveukupno porasle.

Kolika su nemačka skladišta gasa i da li su puna?

Skladišta gasa služe kao važne rezerve za zimu, ali i kao privremeno skladište za velike isporuke tečnog prirodnog gasa. Kada bi sva nemačka skladišta bila popunjena do vrha, njihova zapremina gasa od oko 24 milijarde kubnih metara ne bi pokrila ni jednu trećinu nemačke godišnje potražnje, koja je u 2020. godini iznosila 86 milijardi kubnih metara. Da bi prebrodila zimu neoštećena, Nemačkoj je potrebno ne samo da njeni skladišni kapaciteti budu što puniji, već i kontinuirano snabdevanje iz cevovoda ili terminala tečnog prirodnog gasa.

Zavisnost od Rusije bila je posebno velika u istočnoj Evropi i Nemačkoj poslednjih godina. Ove zemlje se često nalaze direktno duž ruskih gasovoda i obično nemaju svoje terminale tečnog prirodnog gasa ili gasovode do drugih velikih izvoznika gasa poput Norveške ili Alžira. U apsolutnoj količini, Nemačka je nedavno potrošila najveću ukupnu količinu ruskog gasa od bilo koje evropske zemlje.

Sveukupno posmatrano, Rusija je isporučila manje gasa Evropi poslednjih meseci nego prethodnih godina. Ipak, prihodi od izvoza gasa su povećani. Do ovoga je došlo usled naglog povećanja cena na globalnom tržištu. Glavni uzrok turbulencija na tržištu gasa je sukob oko Ukrajine, koji ne prestaje od februara 2022. godine.

Nedavne turbulencije nisu rezervisane samo za globalne cene gasa. Pogođena su i privatna domaćinstva u Nemačkoj. Ovo je postalo posebno primetno za nove kupce, za koje je prosečna cena kilovat sata značajno porasla od jeseni 2021. Dalji skokovi cena usledili su nakon napada Rusije na Ukrajinu i zbog smanjenih isporuka gasa počev od juna 2022. godine.